Eerlijk gezegd benijd ik niet gaarne degene die aan de hand van zo'n gereedprodukt-tekening een gedetailleerd inzicht moet krijgen in de opbouw van het apparaat. Zonder een model erbij is dit een zeer moeilijke taak.

Uit het bovenstaande volgt dus, dat een goed stel tekeningen met stuklijst de drager moet zijn van alle technische gegevens, nodig om het apparaat en zijn onderdelen te laten maken. Men zegt wel eens dat de tekening de taal van de technicus is.

De constructeur die opdracht voor een ontwerp krijgt, zal eerst veel gegevens moeten hebben van hen die het apparaat straks gaan verkopen, zoals gewenste prestaties, afmetingen, gewicht, prijsklasse, d.w.z. eenvoudige, dus goedkope uitvoering of luxueuze, dus duurdere uitvoering. De aantallen die men er per jaar van denkt te fabriceren en daardoor de soort gereedschappen, bepalen de fabricagemethode. De vormgeving van de onderdelen is natuurlijk weer gebonden aan de gereedschappen, denk bij voorbeeld aan de uit plaat gestampte en aan elkaar gelaste onderdelen die bij grote aantallen soms voordeliger kunnen worden spuitgegoten.

Dit alles vraagt van onze Technisch Commerciële Afdeling (T.C.A.) in samenwerking met de Ontwerpgroep een diepgaand onderzoek. Men moet verder oppassen met een ontwerp niet in conflict te komen met octrooirechten van anderen. Zowel in ons land als daarbuiten bestaan tal van octrooien die constructies beschermen: anderen mogen deze constructies dus niet zomaar overnemen. Anderzijds maken ook wij van deze octrooirechten gebruik om onze constructies te beschermen, denk bij voorbeeld aan ons nieuwe produkt, de Jumbo snelzuiger. Ontwerpers houden dus nauw contact met onze Octrooiafdeling.

In bijna alle apparaten die in de groep worden ontworpen zitten kleine elektromotoren. Afmetingen en uiterlijk van een apparaat worden voor een belangrijk gedeelte bepaald door de soort motor en de grootte daarvan. Hiervoor is nauwe samenwerking noodzakelijk met het Elektromotorenlaboratorium, waar tal van metingen worden gedaan om de constructeur aan de benodigde gegevens te helpen.

De ontwerper beschikt nu over genoeg gegevens om het ontwerp te gaan schetsen. De constructeur moet zich hierbij goed rekenschap geven van de plaatsing van de onderdelen en hoofdzakelijke vorm van het apparaat en wel of dit alles functioneel verantwoord is. De handgreep en bedieningsknoppen moeten b.v. op de meest praktische plaats zitten. Ook moet de constructeur eraan denken dat een en ander zo ontworpen wordt dat het ook in massafabricage zonder stagnerende moeilijkheden gemaakt kan worden. Er is echter bij de vormgeving nog een andere factor die hoogst belangrijk is bij de verkoop van het apparaat. Het dient een fraaie vorm te bezitten, met een mooi woord gezegd: de vorm dient esthetisch verantwoord te zijn. Bovendien geldt ook hier hetzelfde als bij kleding en meubels, dat het uiterlijk aan de heersende mode onderhevig is. De proefwerkplaats gaat nu modellen maken aan de hand van eerder genoemde schetsen.

Het te maken model moet uitwijzen of alles eraan werkt zoals de ontwerper zich voorgesteld heeft. De mensen van de proeffabricage moeten dikwijls ware kunstenaars zijn om een goed model te kunnen ontwerpen met in vele gevallen slechts eenvoudige gereedschappen; vele mallen en dergelijke die straks bij de produktie gebruikt moeten worden zijn er nog niet en het machinepark van zo'n proefwerkplaats is uiteraard beperkt. Er worden zelfs bepaalde onderdelen van zo'n proefmodel geheel uit de hand gemaakt.

Zowel in Nederland als in vele andere cultuurstaten bestaan keuringsinstituten voor elektrische apparaten. In Nederland is dit de KEMA. Deze instituten hebben veiligheidseisen opgesteld, waaraan voldaan moet worden om het apparaat door hen goedgekeurd te krijgen. In sommige landen is een goedkeuring verplicht als men daar het apparaat verkopen gaat. Aangezien deze keuringseisen niet in alle landen hetzelfde zijn geeft dit een moeilijkheid te meer bij het ontwerpen. Hier is contact noodzakelijk met de afdeling Steekproefcontrole, die deze eisen precies kent.

Het is nu mogelijk om met het model gebruik- en levensduurproeven te nemen. De afdeling Steekproefcontrole en het Elektromotorenlaboratorium beschikken over een arsenaal van martelwerktuigen om de zwaarste proeven te nemen. Na deze proeven blijkt soms dat bepaalde constructies opnieuw moeten worden ontworpen. Het is de taak van de constructeur de techniek steeds verder te vervolmaken. Door beter materiaal en de na vele proeven verkregen inzichten is men in staat kleinere, lichtere apparaten te ontwerpen die hetzelfde presteren als de grote, zwaardere apparaten van vroeger.

De ontwerper moet dus over een grote materialenkennis, een prima technisch inzicht en daarnaast over inzicht, durf en fantasie kunnen beschikken om een vooruitstrevend ontwerp te maken. Wij mogen niet vergeten dat in andere landen concurrenten zitten die ook door "uitgekookte" constructeurs proberen eruit te halen wat eruit te halen valt.

Een ontwerp moet niet alleen goed zijn maar het daarnaar te maken produkt moet ook binnen zekere prijsgrenzen liggen. De ontwerper moet dus inzicht hebben in de kosten van de constructie die hij voorstelt. Hieruit vloeien contacten voort met de afdelingen Voorcalculatie en Inkoop. Als wij onderdelen in binnen- of buitenland willen kopen moeten wij dus vooraf op de hoogte zijn van de kosten. Zijn we zover dan ontstaan definitieve tekeningen en stuklijsten en de afdeling Codering voorziet dit alles van wat wij zouden kunnen noemen een "stamboeknummer". Vanaf dit moment kan iets niet meer gewijzigd worden, tenzij er een officieel wijzigingsbesluit voor komt; wekelijks wordt hiertoe een zogenaamde wijzigingsvergadering gehouden.

Wijzigingen zijn vaak het noodzakelijk gevolg van veranderde inzichten en fabricage-ervaring. Ze zijn echter altijd storend in de fabricage en kosten veel geld. Kostbare gereedschappen moeten soms veranderd of zelfs opnieuw aangemaakt worden. Ze dienen tot het uiterste beperkt te worden. Laten wij tot slot opmerken dat het ontwerpen op een gecompliceerd samenspel berust dat alleen vruchten kan afwerpen indien alle samenspelenden in de beschikbare tijd – dus volgens planning – het beste en voordeligste brengen dat mogelijk is. Met dit streven is Van der Heem N.V. groot geworden.