Alles wat nu samenhangt met selectie, werkomstandigheden, sfeer, beloning, sociale voorzieningen en rechten, pleegt men aan te duiden met "het personeelsbeleid" der onderneming. Dat beleid te bewaken, te verzorgen in de toepassing ervan, daaromtrent te adviseren en tot steeds betere ontplooiing te doen komen is de taak van de Personeelsafdeling. Deze staat dan ook rechtstreeks onder de directie, die de leiding dezer afdeling in handen heeft gegeven aan de chef Personeelszaken, in het dagelijks verkeer vaak personeelschef genoemd (eigenlijk niet juist, want hij is niet de chef van al het personeel).

Onze Personeelsafdeling bestaat uit 5 secties of onderafdelingen, welke ik hier in het kort even wil omschrijven.

De grootste sectie is die van afdeling Arbeid. Deze verricht vele en uiteenlopende werkzaamheden.

In de eerste plaats behoort daartoe het werven en aannemen van personeel. Om dat zo te doen, dat de fabriek, de kantoren en de laboratoria enz. gelukkig zullen zijn met de mensen, die via Arbeid bij hen binnenkomen, is er dus een goed samenspel en een degelijke voorbereiding nodig met de desbetreffende afdelingschefs. Bij een verzorgde functiebeschrijving en werkclassificatie loopt dat vanzelf al een heel stuk gemakkelijker; dan weten de beide partijen waarover ze spreken.

Vervolgens verzorgt deze afdeling de introductie der nieuwelingen. Hierbij aansluitend volgt men de nieuw aangekomenen gedurende een bepaalde tijd in hun praktijk. Daartoe is weer een periodiek contact met de afdelingschefs in het bedrijf nodig evenals met de nieuwe mensen zelf. Dit volgen-in-de-praktijk is een taak van de selecteurs op afdeling Arbeid, die we het "mentoraat" noemen (afgeleid van de naam Mentor uit de Griekse godenleer; deze man werd door koning Odysseus bij diens vertrek ten oorlog belast met de zorg over het huis en de opvoeding van de zoon).

Verder verzorgt de sectie Arbeid allerlei wat samenhangt met de formulering van arbeidsvoorwaarden (c.a.o., fabrieksreglement, individuele contracten, enz.) en is betrokken bij de uitvoering van één en ander.

Bij de selectie is het steeds nodig, te weten, of iemand lichamelijk voor het werk geschikt is. Dit gaat de Medische Dienst na. Bovendien verzorgt men hier de jaarlijkse doorlichting, houdt een oog op de hygiëne in de werkruimten, behandelt ongevallen en waakt in het algemeen voor aller lichamelijke welstand.

Deze fungeert vrijwel altijd bij het aannemen van personeel of bij verplaatsingen in het bedrijf om daarbij omtrent de desbetreffende mensen over hun aanleg en aard advies te geven. Verder speelt de bedrijfspsycholoog ook een rol bij andere werkzaamheden, waarbij zijn advies wenselijk is (werkclassificatie, moeilijke gevallen enz.).

Onder deze naam vatten we samen het bedrijfsmaatschappelijk werk. Men noemt de kamer van de sociale werkster wel een "de biechtcel" en niet helemaal ten onrechte: men moet daar vrij over persoonlijke zwarigheden kunnen praten. Voor zover daarin niet van de zijde van familie, kerk of andere instanties kan worden voorzien, tracht het bedrijf door deze dienst hulp te bieden. Voorts vallen onder deze sectie de zorg voor bejaarden, langdurig zieken, jeugdvorming, vakantietrip met vrouwen van personeel met zware gezinnen, Sint-Nicolaasfeest voor de jongste spruiten uit personeelsgezinnen, de ouderavonden enz.

In deze sectie behartigt men alles wat er geschiedt of moet geschieden om personeel en kader verdere opleiding, training en vorming te geven. Ook geeft men daar studieadviezen aan hen, die zich in hun eigen tijd willen ontwikkelen. In aansluiting hieraan kan men zien het secretariaat van het Studiefonds. Deze sectie wijdt uiteraard veel aandacht aan de bedrijfsschool en de kantooropleiding (IVOK).

Deze 5 secties steunen natuurlijk herhaaldelijk elkaar, omdat het werk telkens verschillende secties tegelijk raakt. Voorts is er een nauw contact van de Personeelsafdeling met het Ondersteunings- en Pensioenfonds, de Ondernemingsraad enz. Over elke sectie en taak van deze Personeelsafdeling zou een verhaal op zich zelf zijn te schrijven. Ik heb me nu bepaald tot een algemeen overzicht.

Doch al streven directie en Personeelsafdeling nog zozeer naar een verantwoord personeelsbeleid, dit komt pas tot werkelijkheid, als het wordt toegepast door hen, die het dagelijks moeten waarmaken: allen die leiding geven aan mensen; maar ook allen, die – ongeacht rang of stand – met elkaar in ons bedrijf moeten samenwerken.