Van der Heem - IEI

Boven genoemd bedrijf was een samenwerkingsverband van Van der Heem met een Iraanse firma. De bedoeling was om gezamenlijk radio's en later eventueel ook andere elektronica te gaan produceren, met de know how van Van der Heem. In eerste instantie waren dat voornamelijk portables en andere (export-) radio's die op batterijen werkten.

Zie hieronder een verslag (in telegramstijl) van de eerste ERRES portable die in Iran werd geproduceerd:

EERSTE ERRES-BABY IN TEHERAN

Heden ontvingen wij uit Teheran het volgende telegram, gedateerd 24 januari 1963:

"interheem the haque, happy to announce first erres ra 6011p assembled here left band today"

Ondertekenaars waren onze partners in de I.E.I., de bedrijfsleider, de heer H.J. Lichtenfels en onze heer D.A. Huizing uit Den Haag.

Het spreekt vanzelf dat wij met zeer veel genoegen van de geboorte van deze Iraanse eersteling hebben kennis genomen. De directie heeft prompt onze Iraanse vrienden telegrafisch haar gelukwensen met de geboorte van deze eerste ERRES-baby buiten onze grenzen aangeboden en sprak daarbij de hoop uit dat er nog vele zullen volgen.

Wij willen ditmaal volstaan met deze korte mededeling omtrent de ongetwijfeld historische gebeurtenis in de Van der Heem-familie, maar hopen spoedig hierop uitvoeriger terug te komen.

In personeelsblad 'het V.D.H.-tje' Nr. 782, van 8 maart 1963 stond het volgende artikel:

VAN DER HEEM IN TEHERAN

Enkele maanden geleden konden wij het besluit mededelen tot het oprichten van een fabriek in Iran onder de naam

'Iranian Electronic Industries'

Kortgeleden hebben onze directeuren, de heren Gussenhoven en De Hartog, een bezoek aan deze vestiging gebracht. Zij hebben kunnen constateren dat het bedrijf - het is nu nog een bedrijfje - goed op gang komt.

De fabriek houdt zich tot dusverre bezig met het samenstellen van radiotoestellen; op het ogenblik worden er 2 typen portables gemaakt.

De totale bezetting bedraagt thans enkele tientallen personen; uiteraard zal dit aantal nog verder uitgroeien naarmate de produktie stijgt. De werkzaamheden zijn ruim een maand geleden gestart en het werk wordt gedaan door speciaal geselecteerde Iranese werklieden, die een aangeboren handigheid voor dit werk blijken te bezitten. Opvallend is dat tot nu toe de gemiddelde leeftijd van deze medewerkers aanmerkelijk lager is dan in onze fabrieken in Nederland.

Wij wensen onze medewerkers in Teheran geluk met hun vlotte start en wij hopen dat het bedrijf binnenkort zal uitgroeien tot de grootte die de initiatiefnemers zich hebben gedacht.

De heren Gussenhoven en De Hartog op bezoek in het bedrijf te Teheran; v.l.n.r. de heren Houchang Mossanen, directeur; H.J. Lichtenfels, bedrijfsleider; L.C. Gussenhoven; Nematolla Mossanen, commissaris; D.A. Huizing (tijdelijk zijn ervaring ontplooiend bij het op gang komen van de fabriek); F. de Hartog en Nader Mossanen, adjunct-directeur.

In 'het V.D.H.-tje' Nr. 848 van 7 augustus 1964 werd het volgende artikeltje geplaatst:

Radiomontage Den Haag met acht Perzen verrijkt

Begin juli, dus enkele weken voor de fabrieksvakantie, kwamen de eerste acht Perzen aan, die de bezetting van de Radiomontage afdeling zullen versterken.

Zoals u reeds vroeger in het VDH-tje gelezen kunt hebben, worden in Perzië of Iran enkele typen portable radio's van ons gemonteerd bij de Iranian Electronic Industries. De acht Perzen, die op een drie-jarig contract naar Nederland zijn gekomen, hebben hun eerste proeftijd bij de I.E.I. doorgebracht.

Het ligt in de bedoeling dat deze acht heren eerst hier enigszins wennen, voordat wordt besloten of wij nog meer van hun landgenoten hier zullen plaatsen. Wij heten ze van harte welkom en houden ons overtuigd dat zij snel door de collega's van de Radiomontage en van andere afdelingen in hun kring zullen worden opgenomen.

Op bovenstaande foto kunt u hen zien met hun voorman de heer W.J. Jorissen midden voor. Het zijn van links naar rechts de heren A. Karbalai-Sadegh, D. Khosh-Sekal, M.H. Lotfi, M. Karimiam, M. Doroudian, H. Ahmad-Vazir, M.R. Madjidian en A. Nekouhi.

In 'het V.D.H.-tje' Nr. 867 van 18 december 1964 verscheen het volgende artikel:

Perzische perspectieven

In het Perzische land vielen op de dag van onze aankomst de eerste regendruppels sinds 200 dagen.

Dit was de eerste heuglijke informatie welke wij, de heer Busquet en ik, over Iran kregen van onze gastheren; dit waren de heren Houchang en Nader Mossanen, respectievelijk commercieel en technisch directeur van de Iranian Electronic Industries in Teheran.

Voor Iran, dat vroeger Perzië werd genoemd, en dat nog een arm, droog en woestijnachtig land is, was deze regen bijzonder welkom want regen betekent koelte en water voor het land. Iedereen lijkt dan weer op te leven en nieuwe energie te krijgen om verder te gaan, om geld te verdienen en ook om geld uit te geven.

Laat het maar rollen.

Dit "geld uitgeven" is nu juist datgene wat de IEI en Van der Heem graag willen dat de Iraniërs doen. In de fabriek van de IEI, waar nu al ongeveer 100 mensen werken aan diverse ERRES-radio's en Teppaz-platenspelers, konden wij zien hoe in slechts enkele jaren tijds, dank zij de energieke leiding ter plaatse, uit het niets een assemblagebedrijf uit de grond is gestampt. En dit is nog slechts een begin. Want in Iran heeft men zich gerealiseerd welke ongekende rijkdommen en mogelijkheden dit land heeft.

In de laatste 10 jaren, ja, misschien wel in de laatste 5 jaren, zijn de fabrieken als paddestoelen uit de grond gerezen en voert de Iraanse regering een politiek van bescherming van haar eigen industrieën en van opvoering van de produktiecapaciteit ervan.

Grenzen dicht voor bepaald materiaal.

Het sluiten van de grenzen voor houten of plastic kasten in maart 1965 en binnen anderhalf jaar daarna in verschillende fasen ook voor onderdelen van hout, plastic of metaal, transformatoren, spoelen en luidsprekers mag dan wellicht een té ambitieus programma zijn en voor Van der Heem N.V. vele nog niet te overziene consequenties hebben, een feit blijft dat misschien wel juist door deze maatregelen Iran een goede kans maakt om over 10 jaren vooraan te staan in de rij van de landen uit het Nabije Oosten.

Het lijkt wel of de oude werkelijkheid van het eens zo machtige en rijke Perzische land voor de huidige leiders een droombeeld is van de toekomst.

Zelf onderdelen maken.

Naar wij hopen zal het wel niet zo'n vaart lopen met de stiptheid van de data waarop de grenzen gesloten worden voor onze halffabrikaten en onderdelen, welke we nu nog in grote hoeveelheden erheen zenden, maar vroeg of laat zullen de grenzen toch onherroepelijk gesloten worden en zullen de eigen industrieën, natuurlijk met vallen en opstaan, de onderdelen gaan maken welke thans nog door Van der Heem gemaakt worden.

Nu reeds worden er houten en met doek beklede kasten gemaakt welke niet onder behoeven te doen voor de onze. Natuurlijk is dit niet van de ene dag op de andere gegaan en moest de kennis en de ervaring overgedragen worden vanuit Europa of Japan

Voldoende afzetmogelijkheid.

Het bedrijf dat het eerste zijn "knowhow" overdraagt en dit ook met begrip en waardering voor de situatie ter plaatse doet, heeft de beste kansen om zijn produkt in deze nog welhaast bodemloze marktput ingevoerd te krijgen. Een verkoop van alleen al ongeveer 200.000 radiotoestellen per jaar op deze markt brengt toch een behoorlijk afzetmogelijkheid met zich mee.

Bij een slagen van deze 'industriële revolutie' zullen zeer waarschijnlijk daarna kansen voor export naar omliggende landen ontstaan welke nog vele malen omzetverhoging met zich mee kunnen brengen.

Welke eisen stelt men aan een radio?

Op een tocht naar Noord-Iran bezochten wij verschillende winkels waar onze ERRES-radio's verkocht werden. Toen zagen wij met eigen ogen welke eisen er aan onze toestellen gesteld worden, zoals goede ontvangstkwaliteit, eenvoudige bedienbaarheid en stevigheid. En terecht, want juist in de primitieve eenzaamheid, ver van de soms slechts zwakke zenders, wil men nog contact met de wereld hebben en wil men op de hoogte komen van datgene wat er in de zich veranderende wereld om zich heen gebeurt.

Het is dan ook speciaal een radiotoestel dat een eenvoudige Iraanse werker zich als een van de eerste middelen tot zelfverheffing en als uiting van luxe zal aanschaffen. We zagen méér radiowinkels in de Iraanse dorpen dan relatief gezien in de Europese het geval pleegt te zijn.

Menselijke ontplooiing.

De mogelijkheden voor Van der Heem zijn nu nog groot, als we goede, eenvoudige en goedkope draagbare radio's weten te ontwerpen en maken, of de fabricage-ervaringen ervan weten over te dragen.

Het mes zal daarbij aan twee kanten kunnen snijden: wat wij succesvol voor de IEI zullen maken zal stellig ook elders goed verkoopbaar zijn, want in de uitgestrekte gebieden van de zich ontplooiende landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika zijn op het gebied van radiotoestellen dezelfde behoeften aanwezig. En nà de radio-behoefte volgt die van de platenspeler en van het televisietoestel. In al deze landen gelden toch ook dezelfde wetten van menselijke ontplooiing?

Zoals een Javaan trots is op zijn vechthaan, die als sterkste uit de strijd komt met de soortgenoot, zo zullen de Iraniërs - maar ook vele van de andere zich in snel tempo ontwikkelende volkeren - trots zijn op hùn radio die een betere ontvangst en een mooier of harder geluid maakt dan die van hun buurman.

De kansen voor Van der Heem zijn aanwezig: er zal echter goed en goedkoop werk geleverd moeten worden waar menig Van der Heem-er zijn steentje toe bij kan dragen.

Ir. H. Borleffs.

Overzicht van de montagezaal.

Productie van RA 601 1P

De bovenstaande meetset bestaande uit een 4-tal meetapparaten uit eigen VDH-productie, is samengesteld door de heer A. Fail, destijds werkzaam op de Radiofabriek in Sneek.

Op 21 maart 1965 sloot Perzië zijn grenzen voor de invoer van houten kasten, 21 september werd de grens gesloten voor plastic- en metaalonderdelen, etc., etc.

Dit had toch gevolg dat Van der Heem in juli 1965 een grote zending materiaal, voldoende voor een jaar, naar Teheran zond voor de productie van portables. Aldus het personeelsblad van 20 augustus 1965:

LAATSTE TRANSPORT NAAR TEHERAN

Notitie d.d. 2 juli 1965

Er is een haastkarwei

want Irans grenzen sluiten.

En assen, beugels, strips

Daar kunnen ze niet buiten.

Dus gaan we aan de slag

Om alles klaar te stomen.

Al is de tijd zeer kort

Toch zullen wij niet schromen.

Vandaag valt er helaas

Niets goeds meer te bereiken.

Van Berkel moet nu eerst

De spullen gaan bekijken.

Die stuurt hij maandag op,

Dan kunnen wij beginnen;

Dan zijn wij trouwens ook

Weer fris van lijf en zinnen.

J.J. v.d. Berge, Radiomontage, VDH-Den Haag

Het hierbij afgedrukte gedichtje is een spontane reactie op een dringende haastactie in verband met de invoerstop in Perzië. Immers 21 september a.s. gaan de grenzen van het Perzische land hermetisch dicht voor alle invoer van plastic- en metaalonderdelen. Door deze invoerstop zou de produktie van de Iranian Electronic Industries S.A. worden bedreigd; deze onderneming bouwt de Van der Heem portables in licentie en kreeg tot nu toe de onderdelen vanuit Nederland toegezonden. Vandaar dat de directie van Van der Heem een actie op touw zette om de IEI voor het komende jaar van voldoende onderdelen te voorzien. Een actie die topcapaciteit vroeg van mensen en machines. Maar de opzet is gelukt, 27 juli j.l. vertrok een truck met aanhanger afgeladen met onderdelen zoals assen, beugels, schroefjes, strips enz. naar Perzië; waarschijnlijk de laatste die met een dergelijke lading het land van de Sjah binnengaat.

Voetje voor voetje.

Op 21 maart 1965 sloot Perzië zijn grenzen voor de invoer van houten kasten, 21 september 1965 voor plastic- en metaalonderdelen, per 21 maart 1966 zal dit gebeuren voor spoelen en transformatoren en op 21 september 1966 voor luidsprekers. Door deze beperkende maatregelen hoopt de Perzische regering de economische toestand in het land te verbeteren. Immers de fabrieken op eigen bodem krijgen door een dergelijke bescherming betere kansen.

Afgeladen met onderdelen.

Het staat er zo simpel, maar wat kwam er allemaal niet voor kijken om dit transport tijdig weg te krijgen! Produktie, verpakking, verzending, terwijl eigen produktie en bestellingen ook de nodige aandacht vereisten. Alleen een insider weet welke moeilijkheden en belangrijke beslissingen aan zo'n actie verbonden zijn.

j.s.

VDH