|
Van der Heem N.V. en aanverwante bedrijven - Den Haag, Utrecht en Sneek |
||
|
Restauratieverslag ERRES KY 166
|
|
|
|
Hieronder treft u het vijfde restauratieverslag aan van een ERRES Radio op deze site. Hopelijk zullen er nog vele volgen. Voor meer info zie onderaan de pagina. |
||
|
ERRES KY 166
serienummer
chassis: 3477 door Mick Metselaar |
||
|
De
Erres ontvangtoestellen van het type KY165, KY166, KY167, KY168 en
KY 169 behoren
in mijn ogen tot de mooiste radio’s die in de jaren ’30 zijn
geproduceerd. De vormgeving is eigentijds, karakteristiek en
bijzonder stijlvol. Dat vindt ook mijn echtgenote, die overigens
verder niet bijzonder veel met oude radio’s op heeft. Enkele jaren
geleden kocht ik via de bekende veilingsite een KY166. De afgelopen
maanden heb ik dit toestel geheel gerestaureerd. In het navolgende
een verslag van de werkzaamheden. |
||
|
De
kast: Op wat houtwormgaatjes na, voornamelijk aan de zijkanten, was het fineer nog overal goed en onbeschadigd aanwezig. Na uitkasten van het chassis en verwijderen van de luidsprekerplank inclusief de witte sierlijsten, werd de kast m.b.v. een dun vloeibaar afbijtmiddel ontdaan van de oorspronkelijke vernislaag. Uiteindelijk werd het kale hout met een schuurblokje droog geschuurd met korrel 360. Alvorens verder te gaan met lakken, wilde ik er zeker van zijn dat de houtworm voorgoed afscheid van deze kast genomen had. Daarom omcircelde ik de aanwezige gaatjes met potlood. Tot mijn schrik bleken er enkele dagen later nieuwe (ongemarkeerde) gaatjes te zijn bij gekomen. Daarom werd de kast eerst behandeld met Perfacs houtwormmiddel. Dit is een vloeistof die m.b.v. een plantenspray ruimschoots over het kale hout moet worden gesproeid. De behandeling moet na drogen nog worden herhaald. De gaatjes heb ik opgevuld met donkerbruin gekleurde epoxyhars (2 componenten), dat met een injectiespuitje en naaldje in de gaatjes werd gespoten. De kast hoefde niet te worden gebeitst en werd gelakt met 5 lagen blanke hoogglans polyurethaanlak (Avis). Tussendoor werd geschuurd met korrel 400; de eerste keer droog, na de volgende keren nat (waterproof). Na de laatste laag werd vanaf korrel 400 nat geschuurd tot en met korrel 2500, waarna de kast werd gepolijst met Commandant nummer 4 en 5. Op deze manier ontstaat een spiegelglad oppervlak met fraaie glans, die niet teveel spiegelt. Tenslotte werd de kast in de was gezet (Commandant nummer 7). De witte sierdelen werden droog geschuurd en in twee lagen gelakt met witte verf (Flexa zandbeige, zijdeglans). De kleur werd zodanig gekozen, dat deze zoveel mogelijk overeen kwam met de kleur van de knoppen. Na de laatste laklaag werd het oppervlak voorzichtig droog geschuurd met korrel 1500 en tenslotte gepolijst met Commandant nummer 4. Vervolgens werden de witte delen weer in de kast gemonteerd. De zwarte voetrand werd gelakt met zwarte hoogglans verf. Om krassen op de ondergrond te voorkomen werden onder deze houten voetlijst enkele viltjes geplakt. |
||
|
|
||
|
Het
chassis: Het
chassis werd geheel gereinigd nadat de buizen verwijderd waren. Het
afstemmechanisme werd gedemonteerd nadat de schaal en de
afstemindicator waren verwijderd. De varco werd uitgenomen. De
rubberen isolatie van de bedrading was bijna overal grotendeels
verhard en verbrokkeld. Na enig twijfelen koos ik voor de rigoreuze
aanpak: alle rubberen bedrading werd vervangen door pvc-montagedraad
met vaste kern. Voor de kabels van de schaalverlichting en de
afstemindicator werd wel de oorspronkelijke katoenkous opnieuw
gebruikt. De
oorspronkelijke voedingselco’s (C52, C53) waren ooit verwijderd en
vervangen voor één dubbele elco (50 µF/400V). Deze werd
verwijderd en vervangen door twee enkelvoudige bekerelco’s van 32
µF en 25 µF. Beide elco’s werden voor de zekerheid geformeerd.
Ik gebruik hiervoor altijd een van der Heem voeding (type VA8633).
Deze levert ruim 300 Volt gelijkspanning. De lekstroom was voor
beide condensatoren ruim voldoende laag (< 0,1 mA bij 350 Volt).
Ook de elco C45 (kathode eindbuis) werd vervangen. |
||
|
|
||
|
Uit
voorzorg werden alle teercondensatoren vervangen. Hiervoor werden
vervangende polyester exemplaren met axiale aansluitdraden gebruikt. Enkele
weerstanden waren ooit eerder vervangen, maar niet door de juiste
waarden. Hiervoor werden de juiste exemplaren gemonteerd. |
||
|
klik
hier voor een grotere afbeelding |
||
|
De
potmeters voor toonregeling, volume en afstemindicator werden
gedemonteerd en gereinigd. De koolbanen werden licht gepolijst met
Commandant nummer 5 en voorzien van een dun laagje olie, waarna zij
weer gemonteerd werden. Controle wees uit dat alle 3 de potmeters
daarna probleemloos en zonder kraken werkten. De
golflengteschakelaars werden met wattenstaafjes gereinigd en
voorzien van een druppeltje olie. |
||
|
klik
hier voor een grotere afbeelding |
||
|
Spelen
maar! De
spanningscaroussel werd op 245 Volt gezet en de luidspreker
(bekrachtigde wikkeling) werd aangesloten. Allereerst werd het
chassis op het net aangesloten zonder buizen. Bij deze test werden
op secundaire wikkeling van de voedingstrafo de juiste spanningen
gemeten. Deze was dus in orde. Vervolgens werd de gelijkrichtbuis
geplaatst. Nu werd een spanning van bijna 400 Volt op de beide
voedingselco’s gemeten. Tenslotte werden de overige 3 buizen
geplaatst. Aanvankelijk was geen geluid te horen, maar dit bleek te
komen doordat ik de topaansluitingen van L1 en L2 abusievelijk had
verwisseld. Dom! Na correctie speelde de radio direct goed. De
gevoeligheid was uitstekend. Wel waren er krakende geluiden, die
leken te worden veroorzaakt door de EBL1. Van deze buis werden alle
aansluitingen opnieuw vertind. Controle van de diverse anode- en
roosterspanningen liet overal kloppende waarden zien. De
AVR-spanning bedroeg op een maximaal afgestemde zender (MG) circa
min 2 volt. |
||
|
|
||
|
Afwerking: Uiteindelijk
werd het afstemmechanisme weer op het chassis gemonteerd en de
stalen snaar weer gemonteerd. De bewegende delen werden geolied
en/of ingevet. Het oorspronkelijke snaartouw was nog in goede staat
en hoefde niet te worden vervangen. De oorspronkelijke
schaalverlichtingslampjes waren gelukkig nog goed bruikbaar. Het
verstrooischerm maakte ik met de naaimachine uit een katoenen doek.
Deze werd in het chassis gespannen. |
||
|
|
||
|
De
neon afstemindicator werd gemonteerd, waarna het schaalglas werd
teruggeplaatst in de oorspronkelijke rubbers. Deze waren overigens
wel behoorlijk uitgehard, maar pasten nog prima. Van
de oorspronkelijke draden naar de luidspreker was de rubberen
isolatie nog voldoende soepel en onbeschadigd. Dit was de enige
bedrading die origineel bleef. Het originele netsnoer zag er bepaald niet betrouwbaar meer uit. Dit werd vervangen door een prachtig zwart replicasnoer (Ben Dijkman). |
||
|
|
||
|
Nabeschouwing: Doorgaans geniet ik het meest van het restaureren zelf. Eenmaal opgeknapt kun je niet veel meer dan naar het toestel kijken en het (soms) aanzetten. Deze Erres is echter beslist een lust voor het oog! Als het toestel speelt, springt de fraaie afstemindicator in het oog. De oranje gloed in de neonbuis doet denken aan een vlammend haardvuur. In combinatie met het “warme buizengeluid” komt de radio daarom op koude winteravonden uitstekend tot zijn recht... |
||
|
|
||
|
Klik hier voor een grotere weergave van het schema (klik ook op het plusje) *** |
||
|
Als uw vingers beginnen te jeuken om ook een verslag te schrijven van een ERRES radio die u zelf hebt gerestaureerd, en u beschikt niet over een eigen website om dit op te plaatsen, dan wordt u bij deze vriendelijk uitgenodigd door de webmaster van deze site om contact met hem op te nemen; webmaster@vanderheem.info Wel is het noodzakelijk dat er enkele goede foto's geplaatst kunnen worden, bij voorkeur van voor en na de restauratie en enkele details. Een eenvoudige service-doc. van de KY 166 is hier als PDF-file te downloaden. VDH |
||
