Van der Heem N.V. en aanverwante bedrijven - Den Haag, Utrecht en Sneek |
||
AN/ARC-552A UHF Zend/Ontvanger voor de F104-G Starfighter
gebouwd door Van der Heem |
||
Voor een vergrote weergave van de foto's op deze pagina: klik op de foto |
||
AchtergrondIn 1958 besloot de Duitse regering de Lockheed F104 aan te schaffen als het standaard all-weather multi-role jacht-bommenwerper en verkenningsvliegtuig voor de West-Duitse Luftwaffe. Dit besluit was mede gegrond op industrie-politieke overwegingen. Lockheed was bereid licentierechten te verlenen om de F104 door derden te laten produceren. Om de kosten omlaag te brengen door schaalvergroting besloten ook Nederland, België en Italië de F104 aan te schaffen. De F104 werd wegens de hogere eisen voor de nieuwe taken door Lockheed verder ontwikkeld uit de eerdere Starfighter versies. Hierdoor waren ook Canada en Japan geïnteresseerd; ook zij opteerden voor licentiebouw. Voor de Europese productie werd een consortium opgericht waarin een groot aantal Europese industrieën deelnamen. De productie werd verdeeld over vier groepen. De Noord Groep met Fokker als "hoofdaannemer", de West Groep, met SABCA (België), de Zuid Groep (Messerschmitt) en de Italië Groep (FIAT). Subsystemen werden door diverse Europese industrieën gefabriceerd. Zo kreeg Van der Heem de order voor de UHF zend/ontvanger voor alle in Europa geproduceerde F104-G Starfighters. Interessant is ook dat door de Canadese deelname Collins Canada de UHF zend/ontvanger AN/ARC-552 adapteerde voor de F104, die op zijn beurt oorspronkelijk door Collins USA als AN/ARC-52 ontwikkeld was. Zodoende hebben alle Europese (F104G), Canadese (CF104) en Japanse (F104-J) Starfighters dezelfde ARC-552 UHF zend-ontvanger (Overigens ook de andere avionica was hetzelfde). Telco 2De productie van de ARC-552 vond plaats in het Telco 2 gebouw, op het Van der Heem complex aan de Maanweg in Den Haag. Op de foto is aangegeven waar dit gebouw zich bevond. Het lag tegenover het Telco 1 gebouw en het ontspanningsgebouw en grensde aan de achterzijde van het complex, waar de Saturnusstraat liep. Overigens is er niets meer terug te vinden van de gebouwen tussen de Maanweg, de Regulusweg en de Saturnusstraat. Gelukkig is er een aantal fraaie foto's bewaard gebleven uit de tijd van de ARC-552 productie. Hier een gezicht op de montage van de chassis van de ARC-552. Op de voorste stelling staan chassis in verschillende stadia van opbouw. Ook is te zien dat Van de Heem een beperk soort "lopende band" systeem gebruikte. (de band liep niet, de monteurs schoven als hun taak compleet was het product door naar hun buurman). Op de stelling verderop staan complete sets, losse kappen en gevulde chassis klaar voor eindcontrole. De foto is genomen in de richting van de achtergevel aan de Saturnusstraat. Achteraan zijn stapels bakken te zien van de HTC 2305 Marifoon, die in diezelfde tijd in productie was. De tweede foto is genomen vanuit de hoek rechts achterin op de vorige. Van de set vooraan waar je tegenaan kijkt, is o.a. de tandwielplaat voor de afstemming te zien. In de stelling de welbekende normaalbakken. Bovenaan is nog juist de balustrade te zien van de gedeeltelijke eerste verdieping waar veel van de modulen van de ARC-552 werden gemaakt. De volgende foto is weer vanaf de balustrade genomen. Deze is duidelijk op een ander tijdstip genomen, op de andere twee foto's staan de apparaten wel heel keurig in de rij. Dit is meer de situatie op een normale werkdag. De liggende apparaten zijn gereed voor eindkeuring of afname door de Luchtmacht. De laatste foto komt uit het VDH'tje van 6 september 1963 die ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de heer Huisman is gemaakt. Deze foto geeft nog een indruk van het Telco 2 gebouw. Geheel achteraan het gedeelte waar de ARC-552 werd gemaakt, door de ramen rechts keek je tegen het ontspanningsgebouw en Telco I aan. Links boven de montageafdeling op de eerste verdieping. FabricageHet fabriceren van professionele en militaire apparatuur was voor Van der Heem begin jaren zestig van de 20ste eeuw al niet nieuw meer. Zo maakte men o.m. al onderwaterdetectie apparatuur voor de Koninklijke Marine en een zelf ontwikkelde HF zend/ontvanger voor de Koninklijke Landmacht, de GRC-3030.
Zoals
indertijd gebruikelijk, maakte Van der Heem de apparatuur grotendeels
zelf, inclusief alle metaalwerk in de eigen draaierij (o.a. de hiervoor
genoemde tandwieltjes) en plaatbewerking. Veel nabewerking werd in
de galvanische afdeling gedaan. Ook veel spoelen werden in de eigen
wikkelarij vervaardigd. Kwaliteitsbewaking bestond - ook gebruikelijk indertijd voor professionele apparatuur - uit 100% controle. Alle subsamenstellingen en complete modulen werden 100% visueel geïnspecteerd en mechanisch gecontroleerd, alle modulen werden afgeregeld en gemeten en voorzien van een meetrapport. Na samenbouw werd het complete apparaat op alle specificatiepunten gemeten, daarna op de trilbank op een aantal punten gemeten en onderging vervolgens een 24 uur duurproef. Tenslotte volgde een eindtest waarbij de metingen vergeleken met eerdere, binnen nauwe grenzen gelijk moesten zijn. De meetformulieren, vier A4-tjes, werden bij het apparaat gevoegd samen met alle testrapporten van de ingebouwde modulen. Gewoonlijk eenmaal per week vond de afname van een partij plaats door de Luchtmacht, meestal zo'n 20 stuks. Na goedkeuring werden de apparaten verzonden naar Fokker, SABCA, Messerschmitt en Fiat voor inbouw in de aldaar gefabriceerde F104G Starfighters. |
||
Bovenstaand artikel is samengesteld door de heer G. van Zwieten, oud-medewerker van Van der Heem, afd. Telco. Meer info over 'de Telco', zoals het intern werd genoemd; Bedrijfsbureau , Laboratorium , Mechanische-Afdeling , Montage * Tevens is er zeerveel info beschikbaar gekomen via het radioforum (Gloeidraad.nl), dit hele verhaal is door oud-VDH-medewerker de heer G. (Gerard) van Zwieten in samenwerking met de heer K. (Koos) Bouwknegt samengebracht, met nog wat aanvullingen, in een PDF-file van 70 pagina's! Het PDF-file kunt u hier downloaden. *** |
||
VDH |