Van der Heem N.V. 

en aanverwante bedrijven - Den Haag, Utrecht en Sneek

Home

Historie

ERRES producten

Professionele apparatuur

Solex

ENAF, Indoheem, etc.

Diverse info

Foto's

Logo's

Links

Oproepen en berichten

Sitemap

Verantwoording

Ir. P.G. Zaaijer

Onderdirecteur 1940 - 1956

Directeur 1957 - 1966 (+)

Oktober 1957 kwam een speciaal nummer uit van 'het V.D.H.-tje', nr. 523 uitsluitend gewijd aan het 25-jarig jubileum van de heer Zaaijer. Het bevatte de volgende tekst;

In deze 25 jaar heeft de heer Zaaijer in ons snel groeiende bedrijf een carrière opgebouwd. Om dit te kunnen bereiken zijn naast grote kennis een aantal persoonlijke eigenschappen onmisbaar, terwijl allerlei omstandigheden hierbij mee of tegen kunnen werken. Juist de snelle, niet altijd regelmatige groei van het bedrijf stelt aan de persoonlijke eigenschappen van de topfunctionaris de hoogste eisen. Bij het kiezen van een topfunctionaris zal op deze eigenschappen dan ook nadrukkelijk de aandacht worden gevestigd. Ieder die met de heer Zaaijer tijdens zijn loopbaan bij Van der Heem heeft mogen samenwerken zal zich waarschijnlijk met deze zienswijze kunnen verenigen.

Als wij spreken over persoonlijke eigenschappen willen wij daarbij twee facetten onderscheiden; enerzijds de kennis waarover iemand beschikt op grond van zijn studie en ervaring, anderzijds de eigenschappen die vooral nodig zijn om verantwoord te kunnen optreden in het intermenselijke verkeer. In vele gevallen blijkt dat voor topfuncties eigenlijk deze laatstgenoemde eigenschappen de meest noodzakelijke zijn voor het goed uitoefenen van de functie. Wij willen allerminst het algemene ontwikkelingsniveau voor topfuncties onderschatten, maar het blijft toch een feit dat een topfunctionaris een of meer medewerkers kan aantrekken die dat deel van zijn taak gedeeltelijk kunnen overnemen. De karaktereigenschappen echter van de topfunctionaris zelf drukken onzes inziens het meest hun stempel op een dergelijke functie. In dit licht willen wij de loopbaan van onze directeur, ir. P.G. Zaaijer, dan ook bezien.

Nadat hij op 23-jarige leeftijd zijn studie aan de Technische Hogeschool in Delft had beëindigd, vervulde hij een drietal functies ter verdere ontwikkeling in de praktijk.

Op 29 maart 1932 volgde de indiensttreding bij ons bedrijf als ingenieur in het Radiolaboratorium. In 1934 verzocht de directie de heer Zaaijer de leiding van de ontwerpgroep op zich te nemen, welke groep op dat moment een zeer snelle ontwikkeling meemaakte en een bekwame hand nodig had om in een verantwoord tempo te groeien.

In 1941 werd de heer Zaaijer tot algemeen procuratiehouder en onderdirecteur benoemd, terwijl ook juist in de moeilijke jaren tot 1946 de directe leiding van de fabriek in handen van de nieuw benoemde onderdirecteur werd gelegd.

Na de bevrijding van ons land moest allereerst de ontwerpgroep worden opgebouwd, wilde daarna van verantwoord produceren sprake kunnen zijn. Opnieuw kreeg de heer Zaaijer de leiding van deze groep. Ons bedrijf was intussen  uitgebreid met de fabriek in Utrecht en de Nederlandse Kroon Rijwielfabriek.

In 1956 werd het grote belang ingezien van het coördineren van de functie leider van de ontwerpgroep en leider van de fabricagegroep. De heer Zaaijer werd verzocht beide functies op zich te nemen en sinds 1956 beheert hij zowel de ontwerpgroep als de fabricageafdelingen.

In januari 1957 werd ons bedrijf getroffen door het overlijden van onze directeur, de heer J. van der Heem. Het bleek noodzakelijk te zijn onder de heer L.W. van der Heem enkele nieuwe directeuren te benoemen om aan ons bedrijf leiding te geven. Een van de drie benoemde directeuren was de heer Zaaijer, die zich daarbij naast het werk dat hij sinds 1956 als onderdirecteur verrichtte onder andere ook nog belast zag met de leiding van de afdeling Personeelszaken en alle daaruit voortvloeiende werkzaamheden.

De functies die de heer Zaaijer vervulde voor hij tot directeur werd benoemd, stelden zowel aan zijn kennis en organisatievermogen als aan zijn karaktereigenschappen hoge eisen. Wij menen echter te mogen stellen dat toen de nadruk lag - voor zover men deze eigenschappen van één persoon los van elkaar kan zien - op de kennis en het organisatievermogen. De huidige functie wordt echter onzes inziens toch wel zeer sterk beklemtoond door de karaktereigenschappen. Het past ons niet - zo wij hiertoe al in staat waren - een karakterbeschrijving te geven van de jubilaris. Anderzijds menen wij toch te mogen weergeven hoe wij de leiding van de heer Zaaijer ervaren. Wij weten dat wij met deze mening ons de tolk maken van een groot aantal medewerkers.

Een van de eigenschappen van de heer Zaaijer die iedereen onmiddellijk opvalt is het inzetten van zijn hele persoon; een harde werker die in de eerste plaats de zwaarste eisen aan zich zelf stelt en daarbij zijn naaste medewerkers voor zover nodig ook weet te inspireren tot de beste prestaties. De jubilaris is realist, hij heeft een fijn gevoel voor die dingen die op een bepaald moment wel kunnen worden doorgezet en andere zaken die nog even moeten worden uitgesteld. Hij voelt in het contact met zijn medewerkers zeer snel aan wat hij aan hen heeft en wat hij van hen kan verwachten. Duidelijk blijkt dit uit de manier waarop de heer Zaaijer vergaderingen presideert. Men zou kunnen zeggen: hij kent de gebruiksaanwijzingen van zijn medewerkers. De heer Zaaijer is een mensenkenner die nauwkeurig weet wat er met zijn mensen is te bereiken. Dit betekent niet dat alle medewerkers precies weten wat zij aan de heer Zaaijer hebben. Degenen echter, die dit niet weten, hebben niet dieper geschouwd dan het uiterlijk alleen. Zij gaan teveel af op datgene wat zij slechts zien en horen en proberen te weinig "tussen de regels door te lezen" om te ontdekken of er nog meer is. Een feit is dat de heer Zaaijer niet alles zegt wat hij denkt en uiterlijk een zekere onbewogenheid kan tonen op momenten waarop men bewogenheid zou verwachten. Toch is deze er inderdaad; de scherpe waarnemer kan dit ook constateren.

Het vermogen tot het inspireren van zijn medewerkers en het wekken van hun belangstelling voor wat hij van hen verwacht wijzen er nadrukkelijk op dat de jubilaris over een grote dosis mensenkennis moet beschikken, anders waren de voorliggende resultaten niet bereikbaar geweest.

De heer Zaaijer geniet ook buiten ons bedrijf grote bekendheid, hetgeen blijkt uit het feit dat hij zitting heeft in een groot aantal nationale en internationale commissies op zijn vakgebied.

Dit jaar werd de heer Zaaijer tevens benoemd tot commissaris van het Verkoopkantoor Van der Heem N.V., alsook tot plaatsvervangend lid van het Hoofdbestuur van de Algemene Werkgevers Vereniging en lid van het Algemeen bestuur van de Foegin.

De redactie weet zich de tolk van het personeel te zijn als zij de heer Zaaijer van harte feliciteert met dit jubileum. Zij spreekt daarbij de wens uit dat hij nog vele jaren zijn beste krachten aan ons bedrijf zal mogen geven.

*

De heer Zaaijer te midden van het laboratorium- en tekenkamerpersoneel  (1936).

*

In 1957 nam de heer Zaaijer het voorzitterschap van de Ondernemingsraden op zich. U ziet op nevenstaande foto de jubilaris met de aftredende Ondernemingsraad Maanweg.

Uiteindelijk zal de heer Zaaijer bij Van der Heem Electronics, wat in 1966 een dochteronderneming is geworden van Philips, zijn 40 jarig jubileum vieren. Lees hier een verslag in, het dan nog bestaande, VDH-tje: 

Zaaijer:  Symbool en Motor

Het verheugt ons van de heer L.C.M.J. Gussenhoven, President-commissaris van Van der Heem N.V., voorzitter van de Jubileumcommissie, een persoonlijk woord te hebben ontvangen, gericht aan onze jubilerende direkteur, ir. P.G. Zaaijer.

Beste vriend Zaaijer,

Het is met zeer veel genoegen dat ik voldoe aan het verzoek van de redaktie van ons aloude VDH-tje iets te schrijven ter gelegenheid van jouw jubileum.

Wij kennen elkaar al verscheidene jaren, beginnend rond 1932, toen je in dienst trad bij de N.V. Radiofabriek en Ingenieursbureau v/h Van der Heem en Bloemsma. Nadat wij elkander ontmoet hadden in de privé-sfeer, thuis bij de familie Van der Heem, hebben wij later samen als collega's-direkteur deelgenomen aan de werkzaamheden, die leidden tot de groei en verdere uitbouw van Van der Heem. Een goede ontwikkeling, die vooral ook aan jou, jubilaris van nu, te danken is geweest. Hebben het inspirerende enthousiasme en sterke doorzettingsvermogen van de beide heren Van der Heem de basis gelegd en de ruimte geschapen voor een goede en groeiende onderneming, de kracht van binnenuit moest vooral worden ontleend aan jouw wetenschappelijke kennis en praktische deskundigheid op het gebied, waarop de onderneming zich is gaan bewegen.

Merkwaardig is het dat je in maart 1930 de praktijk inging bij de N.S.F. (nu P.T.I.) in Hilversum, twee jaar later, in maart 1932, je in de gelederen voegde van Van der Heem, en straks in een Philipsbedrijf je loopbaan ook afsluit

Beste Zaaijer, de stof voor deze overdenking heb ik niet uitsluitend willen ontlenen aan onze gezamenlijke ervaringen in de Van der Heem-tijd. Ik heb hierin aanleiding gevonden met verschillende huidige bedrijfsgenoten van gedachten te wisselen om aldus de indrukken te kunnen verwerken die op dit moment leven ten aanzien van de functie en de "rol" die in deze tijd aan jou zijn toebedeeld. De "geschiedenis" wil ik in het kort samenvatten.

GROEI  VAN  DE  ONDERNEMING

Toen je bij ons kwam, was dat in de functie van ingenieur in het Radiolaboratorium. Twee jaar later werd jou verzocht de leiding op je te nemen van de ontwerpgroep, die daarna een zeer snelle ontwikkeling moest doormaken en door jouw bekwame leiding met uitstekende produkten kon verschijnen. Na zeven jaar volgde je benoeming tot algemeen procuratiehouder en onderdirekteur, waarna in 1946 de direkte leiding van de fabriek in jouw handen werd gelegd. Wederom tien jaar later, in 1956, volgde de benoeming tot leider Ontwerpgroep en tevens van de Fabricagegroepen. Reeds een jaar later, door het plotselinge overlijden van onze direkteur, de heer J. van der Heem, werd je in de Direktie opgenomen met behoud van de genoemde verantwoordelijkheden, aangevuld met de leiding van de afdeling Personeelszaken. Op die manier kreeg je bemoeiingen in de sociale sector.

In de genoemde periode heeft onze onderneming aanzienlijke uitbreidingen ondergaan. Het begon met de Fabricage- afdeling van wat toen het Rijwiel-Solex heette. In dezelfde periode kwam de fabriek, later uitgebreid met nog twee fabricage-eenheden, in Utrecht en tenslotte de grote uitbreiding in Sneek.

Als aan de goede eigenschappen van een leider wordt toegeschreven het kiezen en het verwerven van de juiste medewerkers en het aanwijzen en benoemen van de juiste personen op de juiste plaatsen, dan kan jou deze lof zonder meer worden toegezwaaid. Allen, die jou in het dagelijks werk hebben leren kennen, weten dat zij in jou een scherp opmerker vinden met een uitstekend geheugen en een duidelijk gevoel voor hoofdzaken met het vermogen op kritieke momenten de puntjes op de "i" te zetten en, waar nodig, wat meer in details af te dalen. Dit deed je nooit langer dan strikt nodig was; het was jouw streven de leiding over te laten aan diegenen die daarvoor waren aangesteld. Zo spoedig mogelijk keerde je dan terug naar de grote lijn, waarbij vanuit de top slechts hier en daar de vinger op de pols zou worden gehouden.

Wij leerden je kennen als een man, die open staat voor scherpe economische en technische argumenten, maar evenzeer voor de gevoelswaarden en de persoonlijke aspecten, die in een gecompliceerde organisatie steeds zo'n belangrijke rol spelen. Je weet daarbij voortdurend de essentiële zaken duidelijk te stellen en bij anderen daarvoor aandacht op te eisen.

Mochten er gevoelsaspecten aan de orde zijn, dan weid je niet uit over de achtergronden of gevoelige zaken, die daarbij betrokken zijn, maar je hebt een bijzondere vaardigheid om met een kwinkslag, met gevoel voor humor, de goede sfeer te bewaren en snel te komen tot een conclusie, waarin wel degelijk aan deze subjectieve zaken aandacht wordt besteed. In de onderhandelingen met de vakorganisaties over de CAO's, die met een zakelijke achtergrond soms vrij hard moesten worden gevoerd, werden de contacten als bijzonder prettig ervaren. Ook van de zijde van de organisatie is herhaaldelijk de waarde van het goede gesprek en de positieve sfeer bij Van der Heem genoemd.

MOEILIJKE  TIJDEN

Ik weet, dat bij de leiding van een onderneming - in de Indoheem-periode betrof dat bijna zesduizend werknemers - de functie aan de top veelal een geïsoleerde functie is. Men komt tot principe-beslissingen, tot het bekijken van een neerslag van de werkelijkheid in grafieken, cijfers en rapporten. Maar de persoonlijke houding, de eigen visie, het vertrouwen in de onderneming is zo moeilijk voelbaar voor de grote groep medewerkers. Ik geloof, dat in de bewogen tijden, met zoveel moeilijkheden, waarbij wij eerst de pogingen in de richting van een eigen fusie hebben meegemaakt en daarna de voorbereiding en realisatie van het opnemen van Van der Heem in het Philips Concern, dat in die periode jouw karaktereigenschappen voor de medewerkers zo veel duidelijker zijn geworden

Zo was, na de invoeging in de Eindhovense gelederen, de beslissing om Sneek te sluiten een moeilijke zaak. Wij herinneren ons, hoe jij met inachtneming van alle nodige stappen, die beslissing in Sneek bent gaan mededelen: hoe je persoonlijk met de vakorganisaties, met het kader en met de Ondernemingsraad en tenslotte met het gehele, verzamelde personeel dit punt besproken hebt en de beweegredenen uitvoerig hebt toegelicht. Het was in die situatie, dat een ieder voelde, hoezeer de mens Zaaijer hierbij betrokken was.

Ook in Den Haag liggen een paar moeilijke jaren achter ons. Vooral mede dank zij jouw voortdurende inspanning, is de omschakeling van de gehele bedrijfsgemeenschap naar een andere organisatie, nieuwe produkten en een andere leiding, zo bevredigend verlopen.

TROUW  EN  CONTINUÏTEIT

Het mag dan zijn, dat er in Nederland stemmen opgaan die beweren dat wisseling van werkgever verfrissend en gunstig werkt, zeker is hier ook de waarde van de getrouwe, stevige, constant gerichte medewerker aan de orde. Graag wijzen wij hierop, niet alleen omdat hier sprake is van een zeldzaam jubileum, maar vooral ook omdat wij om ons heen dagelijks de grote waarde van een goede gemeenschap, een vertrouwd contact en een prettige verstandhouding ontdekken en daarop moeten bouwen.

EEN  PERSOONLIJK  WOORD

De stafleden om je heen achten het een wijs besluit je werkzaamheden, met het oog op je naderende pensioneringsdatum, te richten op de zaken, die in deze nieuwe overgangsfase de grootste urgentie hebben. Men hoort je nogal eens zeggen: "Ik kan dat zelf wel aanpakken, maar dan zou ik het binnen zeer korte tijd moeten overdragen en daardoor de continuïteit van de actie verstoren".

Je kunt jezelf mobieler gaan gedragen en dat is erg prettig, omdat men nu meer dan vroeger jouw gezicht ziet. Men hoort wel zeggen: "Fijn, Zaaijer is even hier geweest" en dat zijn dan de mensen die in een uithoek van ons gebouwencomplex hun dagelijkse arbeid verrichten en veelal zich vergeten wanen in de organisatie, die zich zo snel wijzigt.

Alle verandering geeft onrust en vooral in de moeilijke jaren, waarin wij als Van der Heem zijn overgegaan in het Philips Concern, bracht dit voor vele medewerkers onzekerheid en dus spanning met zich mede. Ik heb jou altijd gezien als een baken voor de oude Van der Heemers, die zich in het nieuwe gareel moesten aanpassen en aan de nieuwe situatie moesten wennen; als degene tot wie zij zich altijd met hun zorgen konden wenden, ik geloof dat ik uit naam van al deze mensen spreek, wanneer ik jou hiervoor oprechte dank betuig.

Daarom Zaaijer, ben ik ervan overtuigd, dat dit jubileum op dit moment door de groei van de omstandigheden, een bijzonder goed jubileum, op een bijzonder goed moment betekent.

Allen wensen je graag van harte - echt van harte - geluk met dit lustrum en met de gelukkige omstandigheden, waarin je met je gezin en je naasten verkeert en willen hierbij jou met allen die je dierbaar zijn, voor de toekomst het allerbeste toewensen!

                                                                                                         Louis Gussenhoven.

In een van de laatst verschenen V.D.H.-tjes, nr. 952 van 20 april (dan nog slechts 1x per maand verschijnend), staat nog een samenvatting van het op 20 maart gevierde 40 jarig jubileum van Ir. P.G. Zaaijer. Hierin wordt ook melding gemaakt van het feit dat de heer Zaaijer benoemd is tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.

VDH