Mooie dingen maken voor de mensen

De heer Henri van der Heide was technicus bij het NOB-laboratorium te Hilversum. Tevens was hij homeopaat en deed in zijn vrije tijd ook onderzoek naar geluid- en versterkertechniek. Een eerste meer algemene kennismaking met deze bijzondere man vond plaats in het blad PRANA, hier verschijnt in het juli/augustus nummer van 1999 een interview met hem.

Door toepassing van bepaalde materialen in de versterkerketen, weet hij een bijzonder goede geluidsweergave te bereiken, waarbij men meer betrokken is bij de originele opname, alsof men er zelf bij aanwezig is.

In dat interview komen de volgende 11 punten naar voren:

1. De bijzondere ervaring alsof men met de werkelijkheid in verbinding staat, zowel objectief als subjectief.

2. De geluidsbronnen worden in hun oorspronkelijke ruimtelijke posities met het er bij behorende omgevingsgeluid waargenomen of afgebeeld, zowel via de luidsprekers als via de hoofdtelefoon.

3. De plaatsafbeelding van de geluidsbronnen wordt nauwelijks beïnvloed door de plaats van de luisteraar ten opzichte van de luidsprekers. (Tot nu toe was dit een uiterst kritische aangelegenheid.)

4. Het voor één van de luidsprekers gaan staan beïnvloedt het klankbeeld op geen enkele wijze.

5. Het geluid wordt, onafhankelijk van de afstand tot de luidsprekers, overal in de weergeefruimte, een grote kamer, als nagenoeg even sterk ervaren.

6. De luidsprekers worden niet meer als bron van het geluid waargenomen.

7. Lage tonen worden buitengewoon natuurlijk en vol weergegeven, ook over relatief kleine luidsprekers. De hoge tonen zijn gaaf en missen een agressiviteit welke bij veel moderne opnamen als afstotend ervaren wordt. Bovendien is een analoge bandopname niet meer rafelig. Dit resulteert onder andere in een buitengewoon natuurlijke weergave van bijvoorbeeld strijkinstrumenten.

8. De invloed van de toonregeling in een versterker op het geluid is, alhoewel meetbaar, in de waarneming slechts sterk gereduceerd te bespeuren.

9. De signaal-ruisafstand is zowel in een aangepast als in een identiek niet aangepast circuit, gemeten onveranderd. Bij beluistering is de ruis in het behandelde circuit echter milder en opvallend minder sterk.

10. Bij beluistering met hoofdtelefoon, wordt behalve 'links en rechts' ook voor en achter' en 'boven en onder' waargenomen en bovendien klinkt muziek niet meer, zoals voorheen in maar nu buiten het hoofd.

11. Tijdens het luisteren naar deze installatie wordt men geconfronteerd met een geluidsbeleven, waarbij men deel uit maakt van het gebeuren. Voor velen was dit ervaren van 'er bij te zijn', schokkend, vooral ook, omdat het onmogelijk was zich te distantiëren van deze gewaarwording. Men had het gevoel deel te hebben aan twee werkelijkheden, enerzijds het luisteren in een kamer naar een installatie, anderzijds deel te hebben aan een geluidsgebeuren, dat in zijn echtheid onmiskenbaar was en toch irreëel in relatie met de existerende omstandigheden.

Bron: Van der Heide, H.J., Waarneming en ervaring van geluid: natuurlijk of elektro-akoestisch?

Prana 113, juni/juli 1999, p 75 & 76.

Nog wat later, namelijk op 12 en 19 augustus 2003, vinden er 2 radio-uitzendingen plaats van de Humanistische Omroep, onder de veelzeggende titel: 'Geluid dat niet mag'.

Hier een stukje van de Humanistische Omroep:

"Henry van der Heide heeft 15 jaar geleden een revolutionaire manier van denken in opnametechniek geïntroduceerd. Hij werkte in het laboratorium van het Nederlands Omroep Bedrijf. Van der Heide was daarnaast homeopaat. Zijn nieuwe benadering van het omgaan met opnametechniek was gebaseerd op het idee dat geluid in de natuur driedimensionaal is en het tot op heden gebruikte stereosignaal tweedimensionaal. Het NOB had belangstelling voor de uitvinding en heeft zelfs enkele complete registratiewagens laten bouwen volgens de principes van Van der Heide. Er leek een heel nieuw tijdperk in audioregistratie aan te breken. Maar het liep anders.
De technici die volgens dit systeem werkten zijn inmiddels op non-actief gesteld. Van der Heide zelf heeft zich volledig teruggetrokken uit de opnametechniek. De apparatuur die het NOB ooit heeft laten bouwen is enkele jaren geleden vernietigd.
Veel mensen die met Henry van der Heide te maken hebben gehad zijn onder de indruk van de opnametechnieken die hij heeft ontwikkeld. Onder hen Edo de Waart. Hij vindt het een schande dat Van der Heide indertijd met vervroegd pensioen is gestuurd door het NOB. 'Deze man had veel kunnen betekenen voor de registratietechniek van de omroep. (...) Hij bereikte hiermee een niveau dat ik nog nooit heb gehoord.'

Geluid dat niet mag deel 1 mp3 18,1 Mb, duurt ca. 40 minuten.

Geluid dat niet mag deel 2 mp3 18,1 Mb, duurt ca. 40 minuten.

Een belangrijk onderdeel van de door de heer Van der Heide genoemde techniek, is o.a. het gebruik van koolfilm- of koolcompositie-weerstanden en polycarbonaat condensatoren (KC + MKC), en bijvoorkeur ook het gebruik van elektronenbuizen in de versterker.

Uiteraard kunnen de MKC condensatoren ook met goed gevolg in luidsprekerscheidingfilters worden toegepast.

Voor condensatoren, zie: MKC ERO axiaal - MKC ERO print - MKC WIMA print

Voor weerstanden, zie: Weerstanden div. merken

"Tubes are for Music, transistors are for TV and electronics in general"